Գիտական քննարկում կիրառական լեզվաբանության բաժնում

      ԳԱԱ  Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի կիրառական լեզվաբանության բաժինը շարունակում է  իրականացնել գիտական քննարկումների շարքը` նվիրված համաշխարհային ականավոր հնչյունաբաններին:  Շարքի երկրորդ քննարկումը տեղի ունեցավ ս. թ. հունիսի 25-ին, որը  նվիրված էր ռուս լեզվաբան, փիլիսոփա և հրապարակախոս Նիկոլայ Տրուբեցկոյին(1890-1938):

      Խոսելով  Տրուբեցկոյի բազմապրոֆիլ (փիլիսոփայություն, իրավագիտություն, բնագիտություն, մարդաբանություն, ազգագրություն, պատմություն, գրականություն, բանահյուսություն և այլն) գիտնական, հրապարակախոս և հասարակական գործիչ լինելու փաստի մասին ` բանախոսը նշեց այն կարևորագույն ավանդը, որ նա ներդրել է լեզվաբանության բնագավառում` հիմնականում կանգ առնելով նրա հնչյունաբա­նական նոր տեսության ներկայացման վրա:

       Տրուբեցկոյին ներկայացնելով որպես կառուցվածքային լեզվաբանության (ստրուկտուրալիզմի) մեծագույն տեսաբան և Պրահայի լեզվաբանական խմբակի հիմնադիր` բանախոսը խոսեց Տրուբեցկոյի  հիմնական գիտական ​​աշխատանքի` "Основы фонологии" (Պրահա, 1939) գրքի մասին, որը գերմաներենից  ռուսերեն է թարգմանվել և տպագրվել Ռուսաստանում 1960թ.: Գրքում ներկայացված են  հիմնական հնչյունաբանական հասկացությունները` հնչյուն, հակադրություն, նշույթավորում- ոչ նշույթավորում, տարբերակիչ հատկանիշ, հնչույթի չեզոքացում և այլն, եզրույթներ, որոնք առ այսօր գործածվում են հնչյունաբանության բնագավառում:  Տրուբեցկոյը առաջինն էր, որ  հստակորեն հակադրեց հնչյունաբանությունը և հնչույթաբանությունը: Ըստ նրա հնչյունաբանությունը գիտություն է, որն ուսումնասիրում է մարդկային խոսքի նյութական կողմը, իսկ հնչույթաբանությունն ուսումնասիրում է հնչյունային այնպիսի տարբերություններ, որոնք ազդում են իմաստների տարբերակման վրա:  

        Հնչեցին հարցեր և պատասխաններ: