Ընդհանուր և համեմատական լեզվաբանության բաժին

Ընդհանուր և համեմատական լեզվաբանության բաժինը հաստատվել է 2013 թ. հունվարի 8-ին  ՀՀ ԳԱԱ լեզվի ինստիտուտի տնօրենի հրամանով:

Բաժնի աշխատանքներն ընթանում են երկու հիմնական ուղղություններով.

1.    ընդհանուր և կիրառական լեզվաբանության,

2.   համեմատական և տիպաբանական լեզվաբանության:

Ընդհանուր և կիրառական լեզվաբանության բնագավառում կատարվում է ժամանակակից հայերենի բառաբարդման և ածանցական կաղապարների ձևային նկարագրություն:   Ուսումնասիրվում է Գ. Ջահու­կ­յա­նի ընդհանուրլեզվաբանական տերմինաբանությունը: Ուսումնասիրվում են հայերենի և իտալերենի կազմա­խոսական բառերի իմաստագործառական առանձնահատկությունները արվեստի բնագավառի կայուն արտահայտություններում:

Համեմատական և տիպաբանական լեզվաբանության բնագավառում կատարվում են բառաքննական և ստուգաբանական ճշգրտումներ ու լրացումներ: Պատրաստվում են նյութեր հայերենի ստուգաբանական բառարանի համար: Կատարվում է   գրաբարի  զգացմունք, զգայական ընկալումներ իմաստային խմբի ծա­գումնաբանական, նաև  հայերենի և բալթիական լեզուների  բառապաշարի զուգադրական քննություն: Ներ­կայացվում է հնդեվրոպական բայի կերպաժամանակային հիմքերի դրսևորումը հայերենում: Մասնա­վորա­պես ուսումնասիրվում են ներկայի և աորիստի հիմքերի փոխհարաբերությունները և տեղի ունեցած քերա­կանական ու համաբանական փոփոխությունները հնդեվրոպականից հայերենին անցնելիս, ինչպես նաև հնդեվրոպական շեշտաձայնդարձային հարացույցները:

 

Ընդհանուր և համեմատական լեզվաբանության ուսումնասիրություն   2015-2020թթ.

 

Բաժինը աշխատում է երկու ուղղություններով՝ ընդհանուր լեզվաբա­նու­թյան և համեմատական-տիպաբանական լեզվաբանության:

     ա) Հայ նորագույն լեզվաբանության տերմինաբանության ուսումնասիրություն (ըստ առաջացման, կազմության և հեղինակային  գործածության):  

     բ) Ընդհանուր լեզվաբանական տերմինների և տերմինային անվա­նումների  բառարանի կազմում (անվանակարգային բնույթի, բացատրական ընդգրկմամբ և բնա­գրա­յին-հեղինակային գործածության նշման):

     գ)  Լեզվաբանական նորագույն ուղղությունների ուսումնասիրություն:

 

2. Համեմատական-տիպաբանական  լեզվաբանություն. նախատեսվում է՝

    ա) Հայոց լեզվի բառաքննական և ստուգաբանական ուսումնասիրություն (ճշգրտումներ և լրացումներ ստուգաբա­նական բառարաններում):

    բ) Հայերենի  հ.-ե. ծագման բառերի իմաստային (թեմատիկ) խմբերի ծագումնաբա­նական- կա­ռուցվածքային քննություն: 

    գ) Հայերենի և շրջակա լեզուների համեմատական-տիպաբանական քննություն: 

    դ) Հայերենի  ձևաբանական համակարգի տարաժամանակյա միտումների և տիպա­բա­նական զարգացումների քննություն: 

    ե) Հայերենի  արաբական փոխառություններ քննություն: 

    զ) Լեզվամշակութային տարրի դրսևորումների ուսումնասիրություն իտալացի հեղինակների գրական ստեղծագործություններում և նրանց հայերեն թարգմանություններում: 

 

Թեմայի    պատասխանատու՝ բ.գ.դ. Վ. Համբարձումյան