Նազիկ Հովհաննիսյան

 

ՀՀ ԳԱԱ լեզվի ինստիտուտի փոխտնօրեն

 

Տարեթիվ, ամսաթիվ, ծննդավայր
1958 թ.,  30 հունվարի, Նախիջևանի ԻՀ

 

Կրթություն
1965-1975 թթ.` Երևան, Ն.Կրուպսկայայի անվան միջնակարգ դպրոց, ոսկե մեդալ
1975-1980 թթ.` Երևան, պետական համալսարան, բանասիրական ֆակուլտետ, գերազանցության դիպլոմ

1982-1987թթ.՝   Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի հայցորդ

 

Գիտական աստիճան

1988 թ.` «Նաղաշ  Հովնաթանի լեզուն  որպես վաղ աշխարհաբարի արտահայտություն» թեմայով ատենա­խոսություն, բանասիրական գիտությունների թեկնածու

 

Աշխատանքային գործունեություն
1980-1986 թթ.` ՀՍՍՀ ԳԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, ավագ լաբորանտ
1986-1991 թթ.` ՀՍՍՀ ԳԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, կրտսեր գիտաշխատող

1991-2006 թթ.`  ՀԳԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, գիտական քարտուղար

1993 թ.`  ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, ավագ գիտաշխատող
2006- 2013թթ.`  ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, փոխտնօրեն- գիտական քարտուղար

2013թ.`  ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի փոխտնօրեն

 

Այլ  գործունեություն

Խմբագրել է հետևյալ աշխատությունները. 

Համբարձումյան Վ.Գ., Ակնարկներ հայ բառա­րա­նա­գրության պատ­մության (XVII դ. վերջ -XIX դ.), հ. 1, Ե., «Զանգակ» հրատ.,  2006:

Հովհաննիսյան Լ.Շ.,  Գրաբարի բառապաշարի իմաստային խմբերի քննու­թյուն (I մաս) , Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2008:

Հովհաննիսյան Լ.Շ.,  Գրաբարի բառարանագրության և բառագիտության հարցեր, Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2009:

Հովհաննիսյան Լ.Շ., Գրաբարի բա­ռարան, Ե., «Էդիտ Պրինտ», 2010:

Համբարձումյան Վ.Գ., Լատինաբան հայերենի պատմություն (14-18-րդ դդ.), Ե., «Նա­ի­րի» հրատ.,  2010:

Հովհաննիսյան Լ.Շ.,  Գրաբարի բառապաշարի իմաստային խմբերի քննու­թյուն (II մաս) , Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2012:

Գրիգորյան Ս.Մ., Գրիգոր Տաթևացու «Գիրք հարցմանց»-ի նորակազմ բառերի քննություն, Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2014:

Համբարձումյան Վ.Գ., Ակնարկներ հայ բառա­րա­նա­գրության պատ­մության (X-XVIII դդ.), հ. 2, Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2015: 

Հովսեփյան Լ.Ս., Գրաբարի բառակազմության վերլուծական տիպը, Ե., «Ասողիկ» հրատ., 2016:

Ազգային տնտեսություն։ ՀՀ ԳԱԱ տնտեսագիտության ինստիտուտի հետազոտական հետագիծը (2007-2017թթ.). եզրակացություններ, կիրառական առաջարկություններ, Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2017:

2017թ. գիտահետազոտական աշխատանքների կիրառական արդյունքները, Ե., ՀՀ ԳԱԱ Մ. Քոթանյանի ան­վան տնտեսագիտության ինստիտուտ, 2018։

Կատվալյան Վ.Լ., Հայաստանի Հանրապետության բարբա­ռա­յին համապատ­կեր,Գիրք 1. Գեղարքունիքի մարզ, Ե., «Ասողիկ» հրատ., 2018:

Հարությունյան Վ.Լ., Հայաստանի Հանրապետության ստվերային տնտեսության պատճառների վերլուծու­թ­յուն, Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2019:

 Կատվալյան Վ.Լ., Հայաստանի Հանրապետության բարբա­ռա­յին համապատ­կեր,Գիրք 2, Կոտայքի մարզ, Ե., «Ասողիկ» հրատ., 2020:

Խաչատրյան Գ․Կ․, Միջին հայերենի միակազմ նախադասությունները, Ե․, ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2022։  

Սանթոյան Ա․, Ղուկասյան Շ․, Գրաբարի -ը(ն) ձայ­նորդահանգ բառույթները  ժամանակակից հայերենում, Վանաձոր, Արմինֆո, 2022։

 

    Ա.Գալստյանի հեղինակակցությամբ կազմել է «ՀՀ ԳԱԱ Հ.Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ. 70 տա­րի»  գրքույկը (Ե., «Էդիտ Պրինտ», 2013):

 

       Վերակազմել, լրամշակել, խմբագրել է Ա.Գալստյանի հեղինակակցությամբ կազմած «ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճա­ռ­յանի անվան լեզվի ինս­տիտուտ. 70 տարի» գրքույկը. «ՀՀ ԳԱԱ Հ.Աճառյանի անվան լեզ­վի ինստիտուտ. 75 տարի», Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2018: http://language.sci.am/sites/default/files/book/_verjin._li_girk_2018_04062018.pdf

     

     Խմբագրել, սրբագրել, կազմել և հրատարակության է նախապատրաստել  2006-2015 թթ․, 2017-2020 թթ․  «Ջահուկյանական ըն­թեր­ցումներ» և 2011-2014թթ.  Երիտասարդ լեզվաբանների գիտաժողովների նյու­թերի ժողովածու­ները:

    Խմբագրել, սրբագրել, կազմել և հրատարակության է նախապատրաստել  ՀՀ ԳԱԱ Հ.Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի  2020թ․ («ՀՀ ԳԱԱ Հ․ Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի Տեղեկագիրք 2020», Ե․, ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2021),  2021թ․ («ՀՀ ԳԱԱ Հ․ Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի Տեղեկագիրք 2021», Ե․, ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2022), 2022 թ. («ՀՀ ԳԱԱ Հ․ Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի Տեղեկագիրք 2022», Ե․, ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2023) և 2024թ. տեղե­կա­գրքերը («ՀՀ ԳԱԱ Հ․ Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի Տեղեկագիրք 2023», Ե․, ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2024) (հեղինակակիցներ՝ Վ․Կատվալյան, Գ․Մխիթարյան)։

 

   2021 թվականից  «Ջահուկյանական ըն­թեր­ցումներ» գիտական հանդեսի պատասխանատու քարտուղարն է։

Խմբագրել, սրբագրել, կազմել և հրատարակության է նախապատրաստել 2021 թվականից որպես  գիտա­կան հանդես հրատարակվող «Ջահուկյանական ընթերցումներ»-ի 2021թ․ («Ջահուկյանական ընթեր­ցում­ներ», 1(16), Ե., ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2021),  2022 թ․ («Ջահուկյանական ընթերցումներ», 1-2 (17-18), Ե., ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2022), 2023 թ.  («Ջահուկյանական ընթերցումներ», 1 (19), 2, (20), Ե., ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2023), 2024թ. («Ջահուկյանական ընթերցումներ», 1 (21), Ե., ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2024) հան­դես­ները:

     http://language.sci.am/sites/default/files/jahowkyanakan_entertsowmner_2023.pdf

     https://language.sci.am/hy/jahukyan-readings/jahowkyanakan-entertsowmner-2023-20.html

     https://language.sci.am/sites/default/files/jahowkyanakan_entertsowmner_...

 

Արժանացել  է`

ՀՀ ԳԱԱ Պատվոգրի (2003թ.)

ՀՀ կրթության և գիտության նախարարության հուշամեդալի (2013թ.)

 

Հեռախոս` (37410) 522780 (պ.), (060) 623576 (պ.)

 

         Նաղաշ Հովնաթանի տաղերի լեզուն որպես վաղ աշխարհաբարի արտահայտություն, Հայոց լեզվի պատ­մու­թյան հարցեր, III, ՀՀ ԳԱԱ հրատ.,  Ե.,  1991, 61-192։

         Նաղաշ Հովնաթանի տաղերի համաբարբառ (անտիպ), 355 էջ։

         Արևմտահայերենի և արևելա­հա­յերենի տերմինային հա­մա­կար­գերի զուգադրական քն­նու­թյուն, Ե.,  «Ա­սո­ղիկ», 2014, 240 էջ (համահեղինակներ՝ Ա.Գալստյան, Ս.Տիոյան)․

 http://language.sci.am/sites/default/files/book/arewmtahayereni_ew_arewelahayereni.pdf

          Նույնանիշների XVIII դարից ավանդված ձեռագիր բառարանների քննություն, Ե․, ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2022, 264 էջ․

 

         Հարադիր բայերը Նաղաշ Հով­նա­­թանի տաղերում, Լրաբեր հասարակական գիտությունների, ՀՀ ԳԱ հրատ., Ե.,  1984, 9, 36-42։

          Շարահարությամբ բարդ նախադասությունները Նաղաշ Հովնաթանի տաղերում, Պատմա-բանասի­րական հան­­դես, ՀՀ  ԳԱ հրատ.,  Ե.,  1985, 2, 138-144։

          Նեղ բարբառային բառեր Նաղաշ Հովնաթանի տաղերում, Լրաբեր հասարակական գիտությունների,

ՀՀ ԳԱ հրատ.,   Ե., 1987, 4, 56-61։

            Սայաթ-Նովայի հայերեն խաղերի հնչյունական համակարգի ա­ռանձ­նահատկությունները, Լրաբեր հասա­րա­կական գիտությունների, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., Ե., 1990, 9, 48-56։

           Նոր բառեր և իմաստային կիրառություններ Նաղաշ Հովնաթանի տաղերում,  Երկրորդ հայերենա­գի­տական միջազ­գային գիտաժողովի նյութեր, ՀՀ ԳԱԱ հրատ., Ե., 1993, 136-141։

           Հոմանշային շարքը միջինհայե­րենյան ձեռագիր բառարան­նե­րում, Պատմա-բանասիրական հանդես, ՀՀ  ԳԱԱ  «Գիտություն» հրատ.,  Ե.,  2001, 2, 200-203։

          Նորակազմ բառեր հոմանիշների ձեռագիր բառարաններում, Պատմաբանասիրական հանդես, ՀՀ 

ԳԱԱ  «Գի­տո­ւ­թյուն» հրատ.,  Ե.,  2002, 1, 176-182։

           Բառիմաստային նրբերանգներ հոմանիշների ձեռագիր բառա­րաններում, Պատմաբանասիրական հանդես, ՀՀ  ԳԱԱ  «Գիտություն» հրատ.,  Ե.,  2003, 2, 251-257։

        Ձեռագրային որոշ հավելումներ հոմանիշների ձեռագիր բառարաններում, Կանթեղ (գիտական հոդվածների ժողովածու), Գիրք  4, Ե.,  «Ասողիկ» հրատ., 2003, 53-60։

         Հոմանիշների ձեռագիր բառարանների տեսակները և կազմութիւնը, Հանդէս ամսօրեայ, Մխիթա­րեան հրա­տա­րակչատուն, Վի­եննա-Երևան, 2005, 1-12, 133-146։

         Հայ քերականների` հոմանիշի ըմբռնումը, Հանրապետական գիտաժողովի նյութերի ժողովածու (Երևան-Վա­նաձոր), «Զանգակ» հրատ., 2005, 86-90։

         Հայերենի հոմանշային շարքերի համադրական քննության փորձ, Լրաբեր հասարակական գիտու­թյունների, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.,  Ե., 2005, 1, 129-139։

         Հոմանշային շարքի ձևաբանական և բառակազմական առանձնահատկություններ հոմանիշների ձեռագիր բա­ռարաններում, Ջահուկյանական ընթերցումներ, Ե., «Վան  Արյան», 2006, 118-122։

          Բառային տարբերակներ հոմանիշների ձեռագիր բառարաններում, Պատմաբանասիրական հանդես, ՀՀ  ԳԱԱ  «Գիտություն» հրատ.,  Ե.,  2006, 1, 141-156։

         Որոշ ‎դիտարկումներ XVIII դարի նույնանիշների ձեռագիր բառարանների վերաբերյալ,  Հայոց լեզվի պատմու­թյան հարցեր (Միջազգային  հայերենագիտական ութերորդ գիտաժողովի զեկուցումներ. 15-18.08.08), Ստափանակերտ, «Դիզակ պլյուս», 2008, 27-31։

         Ձեռագրային միջամտություններ 12-18-րդ դդ. հոմանիշների ձեռագիր բառարաններում, Ջահու­կ­յա­նական ընթերցումներ -2009, Ե., «Նաիրի», 2009, 93-101։

       Բառային մի քանի դիտարկում (ձեռագիր բառարանների նյութի հիման վրա), Ջահուկյանական ընթեր­ցում­ներ, Ե., «Է­դիտ պրինտ», 2010, 181-188։

        Բառարաններում չվկայված մի քանի բառի քննություն, Ջահուկյանական ընթերցումներ, Ե., «Է­դիտ պրինտ», 2011, 164-170։

        Գրաբարի տպագիր բառարան­ներում չվկայված բառեր (ձե­ռա­գիր բառարանների նյութի հիման վրա), Պատ­մաբանասիրական հանդես, Ե., ՀՀ  ԳԱԱ  «Գիտություն» հրատ.,  2012, 2, 170-180։

       Լեզվական  նորմերից մի քանի շեղումների մասին. Արդի լեզվա­քաղա­քա­կա­նու­թյան խն­դիր­ներ:

 Մայրենիի օրվան նվիրված գի­տաժո­ղո­վի նյութեր  (21-ը փետ­րվա­րի 2013թ.), Ե., «Էդիտ Պրինտ», 2013,

  95-97։

      Բառային դիտարկումներ (ձեռագիր բառարանների նյութի հիման վրա), Ջահուկյանական ընթերցում­ներ, Ե., «Ա­սո­ղիկ», 2014, 90-97։

       Վերլուծական կազմություններ հոմանիշների՝  XVIII դարի ձեռագիր բառարաններում,  Հայագիտական մի­ջազգային երկրորդ համաժողով. «Հայա­գի­տությունը և արդի ժամանակաշրջանի  մարտահրավերնե­րը» (17-19 հոկտեմ­բերի, 2013), Երևան, ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն» հրատ., 2014, 282-286։

       Նեղ բարբառային բառեր և բառիմաստներ XVIII դարի ձեռագիր բառարաններում, Հայ բարբառագի­տու­­թյան հիմնա­խն­դիրներ. միջազգային գիտաժողով. զե­կու­ցումների ժողովա­ծու, Ե., «Ա­սո­ղիկ», 2014, 68-78։

         Բառի­մաստային փոփո­խու­թյուններ նույնանիշների՝  XVIII դարից ավանդված ձեռագիր բառարան­ներում, Ջահուկյանական ընթեր­ցումներ,ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյանի ծննդ­յան 95-ամյակին նվիրված միջազ­գային գիտաժողովի նյութեր, Ե., ՀՀ ԳԱԱ « Գիտու­թյուն» հրատ., 2015, 99-106։

         Նորակազմ բառեր նույնա­նիշ­ների՝  XVIII դարից ավանդ­ված ձեռագիր բառարան­նե­րում, Հայերենա­գիտական մի­ջ­ազ­գային տասներորդ գի­տաժողով. զեկուցումների ժողովածու, Ե., ՀՀ ԳԱԱ « Գի­տու­թյուն» հրատ., 2015, 187-197։

       Բարբառային իրողություններ  XVIII դ.՝ նույնա­նիշ­ների ձեռա­գիր բառարան­նե­րում, Բանբեր Երևանի համալ­սա­րանի. Բանասիրություն, 2 (20), ԵՊՀ հրատ.,  2016, 32-38. http://ysu.am/files/04N_Hovhannisyan.pdf

       Փոխառեալ բառեր եւ օտարաբառ կազմութիւններ նոյնանիշների՝  ԺԸ. դարից աւանդուած ձեռագիր բառա­րան­ներում, Բազմավէպ, 1-2, Վենետիկ, 2016, 174-186.

http://tert.nla.am/archive/NLA%20AMSAGIR/Bazmavep/2016(1-2).pdf

       Մինչև ե՞րբ վերջապես (Quousque tandem),  «Ազգ» օրաթերթ, # 36, 29-09-2017։

       Մինչև ե՞րբ վերջապես (Quousque tandem)- 2, «Ազգ» օրաթերթ, # 43, 17-11-2017։

        Նորակազմ բառեր ձեռագիր բառարաններում,  Գ,  «Էջմիածին»,  2019, էջ 64-81. 

http://echmiadzin.asj-oa am /16305/1/64-81.pdf

        Դիտարկումներ ձեռագիր բառարաններում առկա մի քանի բայի մասին, Բանբեր Երևանի համալսա­րանի,  Հայագիտություն, 2 (29), ԵՊՀ  հրատ.,  2019, էջ 68-75.  http://ysu.am/files/06N_Hovhannisyan.pdf

        Արդի հայերենում իմաստափոխված մի քանի բառի մասին,  Ջահուկյանական ընթերցումներ, Գիտական հոդվածների  ժողովածու, Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն»,  2019, էջ 132-141.

   http://language.sci.am/sites/default/files/book/jahowkyanakan_entertsowmner_1.pdf

       Բառաքննական դիտարկումներ, Հայոց լեզվի պատմության արդի խնդիրներ, Ե.,  ՀՀ ԳԱԱ «Գիտու­թյուն»,  2019,էջ 107-117․

  http://language.sci.am/sites/default/files/book/hayots_lezvi_patmakan_owsowmnasirowtyan_ardi_khdnirnere.pdf

       Գրաբարի տպագիր բառարաններում չվկայուած մի քանի բայի մասին, Բազմավէպ, 1-2, Վենետիկ, 2019, 247-256․ http://tert.nla.am/archive/NLA%20AMSAGIR/Bazmavep/2019(1-2).pdf

         Հարադիր բայեր նույնանիշների ձեռագիր բառարաններում, «Էջմիածին», Զ, 2020, էջ 69-89․  http://echmiadzin.asj-oa.am/17355/1/69-89.pdf
          Բառակապակցություններ և արտահայտություններ նույնանիշների ձեռագիր բառարաններում, Ջա­հուկյանական ընթերցումներ, Ակադեմիկոս Գևորգ Ջահուկյանի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված  հա­յե­րե­նա­գիտական միջազգային առցանց գիտաժողովի նյութեր (Երևան, 2020թ., դեկտեմբերի 17-18), Ե., ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ., 2020, էջ 107- 117․ 

        Դարձվածային միավորներ նույնանիշների` CVIII դ. ձեռագիր բառարաններում,  «Հայ բառարանա­գրու­թյան արդի խնդիրներն ու հեռանկարը» միջազգային գիտաժողովի (Երևան, 8-9 հուլիսի) նյութեր/ ՀՀ լեզվի կոմիտե; ՀՊՄՀ լեզվաբանական հետազոտությունների լաբորատորիա; Խմբգ. խորհուրդ` Ս.Գիրգորյան, Լ.Խաչատրյան և ուրիշներ, Ե., Copy Print LLC հրատ., 2021,  Պրակ Բ, էջ 75-85․

     Նույնանիշների` CVIII դարից  ավանդված ձեռագիր բա­­ռարանների կա­ռուցվածքային առանձնա­հատ­­կութ­յուն­ները, Լեզու և խոսք 1(1), Ե., ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատ., 2021, էջ 55-75.

     Մեր լեզուն, մեր խոսքը և տրամաբանությունը, Ջահուկյանական ընթերցումներ, 1­2 (17-18), Ե․, 2022,  էջ  118 ­129․

  Հոմանշությունն ըստ միջնադարի հայ քերականների, Բանբեր Երևանի համալսարանի. բանասիրու­թյուն, 2 (41), Ե., 2023, էջ 75-82.

 https://journals.ysu.am/index.php/bulletin-ysu-philology

Նորակազմ բայեր ԺԲ.-ԺԶ. դարերից աւանդուած ձեռագիր բառարաններում, «Էջմիածին», Ձ տարի (2023), համար Է, էջ 65-78.

       Նորակազմ բառեր XII- XIII դարերից ավանդված ձեռագիր բառարաններում, Հայոց լեզվի պատմության հիմնախնդիրներ: Միջազգային գիտաժողովի նյութեր (Երևան, 2023թ., նոյեմբերի 2-3), Ե., ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրա­տա­րակչություն, 2023, էջ 123- 132.

      Զուգաբայական հարադրությունների կառուցվածքային առանձնահատկությունները, «Վէմ» համա­հայկական հանդէս, 2024, ԺԶ (ԻԲ) 2(86), 156-176 (հեղինակակից՝ Սանթոյան Արեն) https://vemjournal.org/wp-content/uploads/2024/08/07-Լեզվաբանություն-2024-2.pdf