1. Համեմատի՛ր, որոշիր Ի և Ի – Ա խառը հոլովումների տարբերությունը ըստ հոլովիչների գործառության.
Ի հոլովում Ի - Ա հոլովում
ուղղ. ձայն ձայնք քաղաք քաղաքք
սեռ. ձայնի ձայնից քաղաքի քաղաքաց
տր. ձայնի ձայնից քաղաքի քաղաքաց
հայց. /զ/ձայն /զ/ձայնս /զ/քաղաք /զ/քաղաքս
բաց. ի ձայնէ ի ձայնից ի քաղաքէ ի քաղաքաց
գործ. ձայնիւ ձայնիւք քաղաքաւ քաղաքօք
2. Նկարագրի՛ր և մտապահի՛ր յուրաքանչյուր հոլովի կազմությունը Ի – Ա հոլովման բառերի դեպքում՝ դիտարկելով դաշտ բառի հոլովական հարացույցը.
ուղղ. դաշտ դաշտք
սեռ. դաշտի դաշտաց
տր. դաշտի դաշտաց
հայց. /զ/դաշտ /զ/դաշտս
բաց. ի դաշտէ ի դաշտաց
գործ. դաշտաւ դաշտօք
3.Դիտարկելով հետևյալ բառախմբերը՝ որոշի՛ր, թե ինչպիսի բառեր են ենթարկվում Ի - Ա վերջադրական հոլովման.
ա/ ամ, ամպրոպ, բազում, բևեռ, գերեզման, դաշտ, դև, դպիր, երկիր, իր, լաւ, կարգ, հզօր, մեծ, ոսոխ, չար, պատկեր, պարտէզ, սագ, սէգ, վէմ, վիշապ, տէգ, փիղ, քաջ, օտար և այլն.
ուղղ. փիղ փիղք վէմ վէմք
սեռ. փղի փղաց վիմի վիմաց
տր. փղի փղաց վիմի վիմաց
հայց. /զ/փիղ /զ/փիղս /զ/վէմ /զ/վէմս
բաց. ի փղէ ի փղաց ի վիմէ ի վիմաց
գործ. փղաւ փղօք վիմաւ վիմօք
Ուշադրություն դարձրու հոլովման ժամանակ տեղի ունեցող հնչյունափոխություններին:
բ/ ագահ, ազատ, աշխարհ, գազան, գարշապար, գաւազան, գաւառ, դաժան, երիտասարդ, խաւար, հրաման, ճանապարհ, ճարտար, նախարար, նահանգ, պայծառ, սահման, վախճան, վահան, փարթամ և այլն.
ուղղ. սահման սահմանք ազատ ազատք
սեռ. սահմանի սահմանաց ազատի ազատաց
տր. սահմանի սահմանաց ազատի ազատաց
հայց. /զ/սահման /զ/սահմանս /զ/ազատ /զ/ազատս
բաց. ի սահմանէ ի սահմանաց յազատէ յազատաց
գործ. սահմանաւ սահմանօք ազատաւ ազատօք
գ/ ախորժակ, բաժակ, բանակ, դաստիարակ, զաւակ, կտակ, կրակ, պսակ, օրինակ.
անապատական, հանդիսական, շինական, փախստական.
աշտանակ, արգանակ, ժամանակ, յաղթանակ.
գանձարան, գելարան, դատարան, պահարան.
ակնածու, ձեռնածու, նուագածու.
ապականացու, մահկանացու, պիտանացու.
դայեակ, դղեակ, մանեակ, որդեակ, սենեակ.
զօրեղ, հիւթեղ, ուժեղ.
բոցեղէն, հողեղէն, հրեղէն, ոսկեղէն.
կապիկ, կօշիկ, մրրիկ, շապիկ.
բրիչ, գործիչ, գրիչ, կարգիչ.
անդէորդ, կշռորդ, ճանապարհորդ, որսորդ.
գելոց, խայթոց, փողոց.
արու, եղջերու, լեզու, մեղու.
աղմուկ, բազուկ, գեղջուկ, մտրուկ, ստրուկ, վհուկ, տզրուկ.
դռնապան, զանկապան, պահապան, պարտիզպան.
այգեստան, բուրաստան, շահաստան.
աղեղնաւոր, դատաւոր, զինուոր, ուղեւոր, չքաւոր, սպասաւոր.
ուղղ. սենեակ սենեակք հրեղէն հրեղէնք
սեռ. սենեկի սենեկաց հրեղինի հրեղինաց
տր. սենեկի սենեկաց հրեղինի հրեղինաց
հայց. /զ/սենեակ /զ/սենեակս /զ/հրեղէն /զ/հրեղէնս
բաց. ի սենեկէ ի սենեկաց ի հրեղինէ ի հրեղինաց
գործ. սենեկաւ սենեկօք հրեղինաւ հրեղինօք
Ուշադրություն դարձրու հոլովման ժամանակ տեղի ունեցող հնչյունափոխություններին:
դ/ արտասուք, խելք, կամք, կառք, կեանք, միտք, փառք.
աղաչանք, բաղձանք, զարդարանք, զարմանք, զբօսանք, հալածանք, յանցանք, պատրանք.
ուղղ. միտք աղաչանք
սեռ. մտաց աղաչանաց
տր. մտաց աղաչանաց
հայց. /զ/միտս /զ/աղաչանս
բաց. ի մտաց յաղաչանաց
գործ. մտօք աղաչանօք
Վարժություն 59. Հոլովիր հետևյալ բառերը. իր, ուժեղ, լաւ, լեզու, լեզու, պահարան, շապիկ, ճանապարհորդ, կարգ, ճարտար, ստրուկ, բուրաստան, կտակ, շինական, կրակ, դատաւոր, նախարար, մանեակ, պահապան, գրիչ, նահանգ, մահկանացու, պայծառ, հզօր, ժամանակ, մեծ, փողոց:
Վարժություն 60. Թարգմանի՛ր, որոշիր հոլովված բառերի հոլովը, թիվը, հոլովումը.
Ապա արձակեաց արքայն Պարսից Շապուհ ի վերայ աշխարհին Հայոց երկուս ոմանս յիշխանաց անտի իւրոց, միումն Զիկ անուն և միումն Կարէն, հինգ հարեւր բիւրով. զի եկեսցեն բրեսցեն քանդեսցեն զաշխարհն Հայոց: Եւ եկին հասին ի վերայ երկրին Հայոց: Ապա իբրև ետես տիկին աշխարհին Հայոց, կինն Արշակայ թագաւորին Հայոց Փառանձեմ, զզօրս թագաւորին Պարսից, եթէ եկին լցին զաշխարհս Հայոց, առեալ ընդ իւր մարդիկ իբրև մետասան հազար ազատս ընտիրս սպառազէնս պատերազմողս, և հանդերձ նոքօք դիմեաց եմուտ ի բերդն Արտագերից որ ի յերկրին Արշարունեաց՝ յերեսաց զօրացն Պարսից: Ապա եկին հասին ամենայն զօրքն Պարսից, շուրջ զբերդաւն նստէին, պահ արկանէին. պատեցին պաշարեցին: Իսկ նոքա ի ներքս ամրացեալք յուսային ի տեղւոյն ամրութիւնն և նոքա լակիշ ածեալ նստէին արտաքուստ շուրջ զձորօքն: Եւ նստան շուրջ զբերդաւն ամիսք երեքտասան, և առնուլ զբերդն ոչ կարացին, զի կարի ամուր էր տեղին:
Վարժություն 61. Թարգմանի՛ր գրաբար.
Խոսել սկսեց նրա հետ և ասաց: Եւ երբ այն ամենը լսեց Հունաց թագավորը, երկնչեց: Այն ժամանակ իշխանները և զորքը և նախարարները նրա մոտ էին հասնում շտապ: Պատգամներ էր հղում այս օրինակով: Եւ հրամայում է նախ գետի ամբարտակը ապառաժներով /ի հոլ./ և մեծամեծ վեմերով շինել: Եվ շատ անգամ հանդիմանվելով իր որդիներից իր սաստիկ և վավաշ պոռնկական բարքի համար՝ կոտորում է ամենքին: Իսկ երանելի Թեոդոս կայսրը, քանզի խաղաղասեր էր, չկամեցավ նրան ընդառաջ ելնել պատերազմով: Եվ այսպես տարուց տարի սովորություն հաստատեց /կարգել/: Եւ հրաման տվեց իր թիկնապահներին. Պատրաստ եղեք: Երկնչեց արքան և չկարողացավ տալ հրաման՝ ինչպես խորհել էր: Եվ սկսեցին փախչել այն կողմից և գալ Պարսից ծառայության: Եւ երրորդ օրը բացին քաղաքի դուռը, և ելան գնացին ամենքը:
