ԴԱՍ ԻԵ. Ո – Ա խառը հոլովումը գրաբարում

  1.  Համեմատի՛ր, որոշիր  Ո   և  Ո – Ա խառը  հոլովումների տարբերությունը ըստ հոլովիչների գործառության.

Ո  հոլովում                                                 Ո-Ա խառը  հոլովում             

ուղղ.  գործ        գործք                                                 թշնամի            թշնամիք

սեռ.   գործոյ     գործոց                                               թշնամւոյ          թշնամեաց    

տր.    գործոյ     գործոց                                               թշնամւոյ          թշնամեաց    

հայց. /զ/գործ      /զ/գործս                                            /զ/թշնամի        /զ/թշնամիս

բաց.   ի գործոյ   ի գործոց                                           ի թշնամւոյ       ի թշնամեաց    

գործ.  գործով      գործովք                                           թշնամեաւ        թշնամեօք

 

2.Համեմատի՛ր,  որոշիր  Ի – Ա խառը   և  Ո – Ա խառը  հոլովումների տարբերությունը ըստ հոլովիչների.

 

              Ի - Ա  խառը հոլովում                                Ո - Ա  խառը հոլովում             

ուղղ.  քաղաք              քաղաքք                            պատանի               պատանիք 

սեռ.   քաղաքի            քաղաքաց                         պատանւոյ            պատանեաց

տր.    քաղաքի            քաղաքաց                          պատանւոյ            պատանեաց   

հայց.  /զ/քաղաք          /զ/քաղաքս                         /զ/պատանի          /զ/պատանիս

բաց.   ի քաղաքէ          ի քաղաքաց                     ի պատանւոյ          ի պատանեաց      

գործ.  քաղաքաւ          քաղաքօք                          պատանեաւ           պատանեաւք

 

Ուշադրություն դարձրու Ո-Ա խառը հոլովման ժամանակ տեղի ունեցող հնչյունափոխություններին:

 

3 Նկարագրի՛ր  և  մտապահի՛ր  յուրաքանչյուր հոլովի կազմությունը Ո – Ա  խառը հոլովման բառերի դեպքում՝ դիտարկելով կենդանի բառի հոլովական հարացույցը.

 

ուղղ.   կենդանի            կենդանիք

սեռ.    կենդանւոյ          կենդանեաց    

տր.     կենդանւոյ          կենդանեաց   

հայց.  /զ/կենդանի         /զ/կենդանիս

բաց.   ի կենդանւոյ       ի կենդանեաց

գործ.  կենդանեաւ         կենդանեօք

 

Ծանոթություն: ա/ Այն բառերում, որոնք Ի ձայնավորից առաջ ունեն ւ, որպես կանոն Ո հոլովիչից առաջ Ի – ն սղվում է. արծուի – արծուոյ, ծարաւի – ծարաւոյ, երբեմն նաև՝ աղաւնի – աղաւնոյ, թշնամի - թշնամոյ: բ/ Որոշ բառեր եզակի տրականում ունենում են ջ հոլովակերտով զուգահեռ ձևեր. այգի – այգւոյ կամ այգւոջ, կղզի – կղզւոյ կամ կղզւոջ, ծղխնի – ծղխնւոյ կամ ծղխնւոջ: Իսկ տարի և տեղի բառերը ջ ունենում են նաև եզակի բացառականում. տարւոջ, ի տարւոջէ, տեղւոջ, ի տեղւոջէ:

 

 

4 .Դիտարկելով  հետևյալ  բառախումբը՝ որոշի՛ր, թե ինչպիսի բառեր են ենթարկվում      Ո - Ա խառը հոլովման.

 

այգի, աղաւնի, աղօրի, ամեհի, ամուրի, այրի, անդրի, ապակի, առաքինի, բարի, գարի, գերի, գօտի, եղևնի, թշնամի, կատաղի, կենդանի, մարի, մորթի, մորի, յուռթի, ոզնի, պատանի, պատասխանի, կղզի, փոշի և այլն.

գեղանի, լեզուանի, հովանի, պիտանի, մատանի.

արմաւենի, զմռնենի, թզենի, հայրենի, վայրենի, վագրենի.

տիրուհի, քրմուհի, Սմբատուհի, Տաճատուհի.

արքունի, ծերունի, Արծրունի, Բագրատունի.

զազրոտի, ցնցոտի.

անդրավարտիք, արգասիք, բաղանիք, երախտիք, ընթրիք, կարիք, կարծիք, հարսանիք, չարիք, օձիք, Սիւնիք, Աղձնիք և այլն:

 

ուղղ.   բարի           բարիք           թզենի        թզենիք           հարսանիք

սեռ.    բարւոյ         բարեաց        թզենւոյ      թզենեաց        հարսանեաց    

տր.     բարւոյ         բարեաց        թզենւոյ      թզենեաց        հարսանեաց    

հայց.  /զ/բարի        /զ/բարիս       /զ/թզենի    /զ/թզենիս       /զ/հարսանիս

բաց.   ի բարւոյ      ի բարեաց     ի թզենւոյ   ի թզենեաց     ի հարսանեաց

գործ.  բարեաւ        բարեօք         թզենեաւ     թզենեօք        հարսանեօք

 

Հիշի՛ր՝  ի ձայնավորով ավարտվող միավանկ բառերը, ոգի, ոսկի, որդի, երի բառերը և ցի ածանցով ավարտվող բառերը ենթարկվում են Ո հոլովման:

 

Վարժություն  67. Հոլովիր Ո – Ա խառը հոլովման ենթարկվող բառեր:

 

Վարժություն  68. Թարգմանի՛ր, որոշիր հոլովված բառերի հոլովը, թիվը, հոլովումը.

 

            Աստուած զարեգակն իւր ծագէ ի վերայ չարաց և բարեաց և ածէ անձրեւ ի վերայ արդարոց և մեղաւորաց:  Եւ եկեալ թագաւորն Պապ յընթրիս, մտեալ բազմեցաւ յուտել և յըմպել: Պատրաստէր զըմպելիսն արքայի յընտիր և համեղ գինեաց: Չէ նա Աստուած մեռելոց, այլ կենդանեաց:  Ոչ ի մորենւոյ կթեն խաղող: Դատարկութիւն զբազումս ի խորս չարեաց արկանէ: Եւ առաքէր հրեշտակս առ թագաւորն Յունաց: Ամուրեացն և այրեացն ասեմ: Յորժամ տանիցին զձեզ յատեան, մի՛  ինչ հոգայցէք թէ զինչ խօսիցիք: Գնայր ի տուն իւր, և երթեալ մտանէր ի մէջ ընտանեաց իւրոց, ասէ ցկին իւր և ցընտանիս: Եւ առաքեաց զծառայս իւր կոչել զհրաւիրեալսն ի հարսանիս: Բազում ոստիկանք էին ի տեղւոջն: Եւ մանկունք քաջ նախարարացն Հայոց, ինքնակամ նահատակեալք, մտին ի մէջ ճակատուցն, առաջնորդութեամբ սպարապետին իւրեանց Սմբատայ ասպետի, որդւոյ Բագարատայ, որ յազգէն Բագրատունեաց:

Վարժություն  69. Թարգմանի՛ր գրաբար.

 

          Չենք վախենում բռնավորի սպառնալիքներից: Թզենու տերևները դեղին են: Թագավորը հրովարտակը կնքեց մատանիով: Չարիքների արմատը արծաթսիրությունն է: Առաքյալները գնում էին քաղաքներն ու գյուղերը և քարոզում: Առաջին գունդը տալիս էր Արծրունիքի իշխանի ձեռքը: Արտաշեսի հրամանով բնակվեցին Սյունիքում: Երգում և պարում էր թշնամիների հետ: Ո՞ւր է թզենու տերևը, ո՞ւր է այգու ողկույզը: Աստված է դատավորը կենդանիների և մեռելների: Տերն առաջնորդում է կույրերին, բժշկում է վերքերից և փրկում է վշտերից ու վտանգներից: Վերքերը վերքերով չեք կարող բժշկել: Մարմինը սնվում է հացով, իսկ հոգին՝ աղոթքներով: Չէին կարող դիվահարին կապել շղթաներով: Պտուղներից ճանաչում են ծառերը:   

 

Հայտարարություններ

  •          ՀՀ ԳԱԱ Հ․ Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի կիրառական լեզվաբանության բաժինը շարունակում է սեմինարների շարքը՝ նվիրված էլեկտրոնային պաշտոնական հաղորդակցման յուրահատկություններին և ժամանակակից տեխնոլոգիաներից օգտվելու եղանակներին։

             Շարքի հերթական սեմինարը տեղի կունենա նոյեմբերի 20-ին ՀՀ ԳԱԱ լեզվի ինստիտուտի կիրառական...

  •               ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի երիտասարդ գիտնականների խորհրդի նախաձեռնությամբ մեկնարկում է բարեգործական նախագիծ՝ արցախյան բռնի տեղահանության արդյունքում տուժած  մանկապատանեկան համայնքի համար:
                ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի երիտասարդ գիտնականների խորհուրդը, գործակցելով ՀՀ ԳԱԱ...
  •  
    Հարգելի՛ բարեկամներ,
    Սիրով հրավիրում ենք մասնակցելու «Հայոց լեզվի ուսումնասիրության և ուսուցման արդի խնդիրներ» խորագրով միջազգային գիտաժողովին:
     
    ✓  Գիտաժողովը տեղի կունենա ս.թ. փետրվարի 21-ին:
    ✓  Գիտաժողովի անցկացման վայրը` Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
    ✓  Գիտաժողովի...

Ատենախոսություններ

Վալտեր  Տիգրանի Բերբերյան  «Հայ ոճագիտական մտքի զարգացման հիմնախնդիրները (1950-2020-ական թթ.)»

 (թեկնածուական ատենախոսություն)  Ժ.02.01 «Հայոց   լեզու»

26.01.2024, ժ.15-ին

...

Շուշանիկ Իշխանի Զաքարյան  «Բայի սեռի ձևաբանական, շարահյուսական և իմաստային

 յուրահատկությունները ժամանակակից թուրքերենում (հայերենի զուգադրությամբ)»

 (թեկնածուական ատենախոսություն) ...

 
Education - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.