ԴԱՍ ԻԴ. Ի – Ա խառը ներդրական հոլովումը գրաբարում

1. Համեմատի՛ր, որոշիր  Ի – Ա խառը վերջադրական   և  Ի – Ա խառը  ներդրական հոլովումների տարբերությունը ըստ հոլովիչների գործառության.

 

              Ի - Ա  արտաքին հոլովում                          Ի - Ա  ներքին հոլովում             

ուղղ.  քաղաք              քաղաքք                              հարսն               հարսունք

սեռ.   քաղաքի            քաղաքաց                           հարսին             հարսանց

տր.    քաղաքի            քաղաքաց                           հարսին             հարսանց  

հայց.  /զ/քաղաք          /զ/քաղաքս                          /զ/հարսն           /զ/հարսունս

բաց.   ի քաղաքէ          ի քաղաքաց                       ի հարսնէ          ի հարսանց    

գործ.  քաղաքաւ          քաղաքօք                            հարսամբ          հարսամբք

 

2. Նկարագրի՛ր  և  մտապահի՛ր  յուրաքանչյուր հոլովի կազմությունը Ի – Ա  ներքին հոլովման բառերի դեպքում՝ դիտարկելով գառն բառի հոլովական հարացույցը.

ուղղ.   գառն             գառինք

սեռ.    գառին           գառանց    

տր.     գառին           գառանց   

հայց.  /զ/գառն         /զ/գառինս

բաց.   ի գառնէ        ի գառանց

գործ.  գառամբ         գառամբք

Ծանոթություն: Ի –Ա ներդրական հոլովման ենթարկվող բառերի մի մասը հոգնակի ուղղականում վերջավորվում է  ինք  խմբով, մյուս մասը՝  ունք  խմբով:

 

3.Դիտարկելով  հետևյալ  բառախումբը՝ որոշի՛ր, թե ինչպիսի բառեր են ենթարկվում      Ի - Ա ներդրական հոլովման, հիշի՛ր յուրաքանչյուրի հոգնակի ուղղականի ձևը.

ազն /ցեղ, սերունդ. ազինք/, անձն /անձինք/, առն /վայրի արու ոչխար. առինք/, բեռն /բեռինք/, գառն /գառինք/, դաշն /դաշինք/, եզն /եզինք/, եղն /եղնիկ. եղինք/, լեառն /լերինք/, խաշն /խաշինք/, նեռն /նեռինք/,

ազն /ազնվական. ազունք/, ափն /ափունք/, բուռն /բռունք/, կամն /կամունք/, կառափն /գլուխ, գանգ. կառափունք/, հարսն   /հարսունք/, մասն /մասունք/, ողն /ողունք/, տոռն /լար, պարան. տոռունք/.

ուղղ.   լեառն               լերինք                              բուռն                   բռունք

սեռ.    լերին                լերանց                             բռին                    բռանց             

տր.     լերին                լերանց                             բռին                    բռանց   

հայց.  /զ/լեառն           /զ/լերինս                          /զ/բուռն               /զ/բռունս

բաց.   ի լեռնէ             ի լերանց                          ի բռանէ              ի  բռանց

գործ.  լերամբ             լերամբք                            բռամբ                 բռամբք

 

Ծանոթություն: Ի  և  Ա   հոլովիչներով են հոլովվում նաև  ձեռն, ոտն  և  քար բառերը, սակայն որոշակի յուրահատկություններով. ձեռն բառը եզակի թվում ենթարկվում է ներքին թեքման, իսկ հոգնակի թվում՝ արտաքին թեքման. քար բառը եզակի թվում ենթարկվում է Ի պարզ հոլովման, իսկ հոգնակի թվում՝ ներդրական Ա հոլովման.

ուղղ.   ձեռն          ձեռք                ոտն           ոտք                     քար        քարինք

սեռ.    ձեռին        ձեռաց             ոտին         ոտից /ոտաց/       քարի      քարանց

տր.     ձեռին        ձեռաց             ոտին         ոտից /ոտաց/       քարի      քարանց   

հայց.  /զ/ձեռն      /զ/ձեռս             /զ/ոտն      /զ/ոտս                 /զ/քար    /զ/քարինս

բաց.   ի ձեռանէ   ի ձեռաց         յոտանէ      յոտից                   ի քարէ   ի քարանց

գործ.  ձեռամբ       ձեռօք             ոտամբ       ոտիւք                  քարիւ     քարամբք

Վարժություն  63. Հոլովիր Ի – Ա ներդրական հոլովման ենթարկվող բառեր:

Վարժություն  64. Թարգմանի՛ր, որոշիր հոլովված բառերի հոլովը, թիվը, հոլովումը.

Փոշոտեցան և ծխոտեցան սրահակք և սրսկապանք նորեկ հարսանց: Ոչ կարէ քաղաք թաքչել, որ ի վերայ լերին կայցէ: Թագաւորն տեսանէր զթաթ ձեռինն որ գրէր: Պարսպեցին զամենայն գլուխս լերանց: Մատամբք իւրեանց վաստակեցին և կերակրեցան: Ես առաքեմ զձեզ իբրեւ զգառինս ի մէջ գայլոց: Դնէին ի վերայ ողինն Յոհանու: Ոգիք արդարոց ի ձեռին Աստուծոյ են: Իջանէր Մովսէս ի լեռնէն Սինայ: Ոչ թողու Տէր ի ձեռանէ զայնոսիկ, որք հաւատովք կարդան առ նա: Մի՛ զանձանց վրէժ խնդրէք: Հրային մասամբ ջեռուցանէ զամենայն գոյացեալս: Չար է նախանձն եւ անձամբ անձին առնէ վնաս: Յարձակէին ի վերայ գառանցն: Անձամբ անձանց ածէք զչարիսն ի վերայ: Եւ նա գնաց զկնի նորա իբրև զշուն տոռամբ: Ուր ոչ գոն եզինք, մսուրք սուրբ են, եւ ուր բազում արդիւնք են, յայտնի է եզին զօրութիւն: Ո՞  ոք արածիցէ խաշն եւ ի կաթանէ խաշինն ոչ ուտիցէ: Յանձա՞նց ինչ ունիցին զայնպիսի շարժմունս:

Վարժություն  65. Թարգմանի՛ր գրաբար.

Գառների և ոչխարների բուրդը լվանում էինք գետում: Ես փրկեցի քեզ Սավուղի ձեռքով: Կոփածո քարերով շինում էր տներ: Առնում էր Դավիթը քնարը և նվագում իր ձեռքով: Որդիներով և թոռներով գալիս հասնում է Հայաստան: Մենք ձեզ տեսանք, բայց դուք մեզ չտեսաք: Խմեցի իմ գինին իմ կաթով: Շրջում էին լեռներում և չէին կարողանում մտնել շեները: Երբ ամբոխին տեսավ, ելավ և ասաց՝ ի՞նչ  եք ուզում: Չի՞  թողնի ոչխարը իեռներում: Նավը բեռներից ծանրացավ և խորտակվեց: Եզի լուծը ծանր է:  Թշնամին քաղաք մտավ: Սկզբից, Տեր, երկրի հիմքերը հաստատեցիր: Ակնարկում է աչքով, նշանակում է ոտքով և ուսուցանում է մատներով: Այլ երբ կանես ընդունելություն, կանչիր աղքատներին և կաղերին և կույրերին, և երանելի կլինես:

Հայտարարություններ

  •          ՀՀ ԳԱԱ Հ․ Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի կիրառական լեզվաբանության բաժինը շարունակում է սեմինարների շարքը՝ նվիրված էլեկտրոնային պաշտոնական հաղորդակցման յուրահատկություններին և ժամանակակից տեխնոլոգիաներից օգտվելու եղանակներին։

             Շարքի հերթական սեմինարը տեղի կունենա նոյեմբերի 20-ին ՀՀ ԳԱԱ լեզվի ինստիտուտի կիրառական...

  •               ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի երիտասարդ գիտնականների խորհրդի նախաձեռնությամբ մեկնարկում է բարեգործական նախագիծ՝ արցախյան բռնի տեղահանության արդյունքում տուժած  մանկապատանեկան համայնքի համար:
                ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտի երիտասարդ գիտնականների խորհուրդը, գործակցելով ՀՀ ԳԱԱ...
  •  
    Հարգելի՛ բարեկամներ,
    Սիրով հրավիրում ենք մասնակցելու «Հայոց լեզվի ուսումնասիրության և ուսուցման արդի խնդիրներ» խորագրով միջազգային գիտաժողովին:
     
    ✓  Գիտաժողովը տեղի կունենա ս.թ. փետրվարի 21-ին:
    ✓  Գիտաժողովի անցկացման վայրը` Երևան, Հայաստանի Հանրապետություն
    ✓  Գիտաժողովի...

Ատենախոսություններ

Վալտեր  Տիգրանի Բերբերյան  «Հայ ոճագիտական մտքի զարգացման հիմնախնդիրները (1950-2020-ական թթ.)»

 (թեկնածուական ատենախոսություն)  Ժ.02.01 «Հայոց   լեզու»

26.01.2024, ժ.15-ին

...

Շուշանիկ Իշխանի Զաքարյան  «Բայի սեռի ձևաբանական, շարահյուսական և իմաստային

 յուրահատկությունները ժամանակակից թուրքերենում (հայերենի զուգադրությամբ)»

 (թեկնածուական ատենախոսություն) ...

 
Education - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.